Son dönemlerde hacizlerin artması, farklı hukuki kavramların daha sık kullanılmasına neden olmaktadır. İstihkak davası da bu kavramlardan biridir ve haciz olayında taraflar açısından oldukça önemlidir. Peki, istihkak davası nedir? Nasıl açılır? Hangi mahkemede görülür?
Bu hukuki kavrama geçmeden önce istihkak kelimesinin anlamına bakmak yararlı olacaktır. Arapçadan dilimize geçen bir kelime olan istihkak; hak etme, hak kazanma, hakkı olma anlamlarına gelir.
İSTİHKAK DAVASI NEDİR?
İstihkak davası; mülkiyeti konusunda çekişme bulunan taşınır ya da taşınmaz malların kime ait olduğunu tespit etmek için açılan dava, şeklinde tanımlanabilir. Basit yargılama usulüne tabi olan bu davalar, genellikle hızlı bir şekilde görülerek karara bağlanır.
Borçlunun aleyhine alacaklı veya alacaklılar tarafından başlatılan icra takibine itiraz edilmediğinde ödeme emri kesinleşir. Ödeme emrinin kesinleşmesi ile icra memurları tarafından borçluya ait olan eşyalar ile üçüncü kişilerde bulunan eşyaları ve alacaklarına el konulur.
Söz konusu haciz işlemi sırasında yanlışlıkla, üçüncü kişilere ait (borçluya ait olmayan) eşyalar da haczedilebilir. Bu durumda, borçlu veya üçüncü kişinin yapılan hacze itiraz etmesi ve ilgili eşyanın mülkiyetinin borçluda olmadığını ileri sürmesi, istihkak iddiası olarak isimlendirilir.
Borçlu veya üçüncü kişi tarafından istihkak iddiası haciz sırasında ileri sürülebileceği gibi hacizden sonraki 7 gün içerisinde de bu iddia ileri sürülebilir. İstihkak iddiasına itiraz süresi ise 3 gündür. Karşı taraf 3 gün içerisinde bu iddiaya itiraz etmezse süreç sonuçlanır ve ilgili eşyanın / malın, borçluya ait olmadığı kabul edilmiş olur.
3 günlük süre içerisinde bu iddiaya itiraz edildiğinde ise dosya icra mahkemesine gönderilir. İcra mahkemesi, bu itirazı hızlı bir şekilde değerlendirir. İleri sürülen iddianın haczi durdurmaya yönelik olup olmadığına bakılarak karar verilir.
İcra mahkemesi tarafından verilen karara itiraz için dava, istihkak davası olarak isimlendirilir. Bu davanın, icra mahkemesi kararından sonraki 7 gün içerisinde açılması gerekir.
İstihkak davası, sadece mülkiyet iddiası için açılmaz. İcra İflas Kanunu içerisinde maddeler uyarınca rehin hakkı bakımından, Yargıtay kararlarına göre ise her türlü hak için açılabilir.
HACİZDE İSTİHKAK
Hacizde istihkak, haczedilen malın borçluda veya üçüncü kişide bulunması durumuna göre ikiye ayrılır. İlk bakışta her iki durumunun birbirinden farkı olmadığı düşünülse de, hukuki açıdan iki durum tamamen farklıdır.
* Malın Borçluda Bulunması
İstihkak iddiası olan mal borçluda ise istihkak davası borçlu tarafından açılmalıdır. Dava borçlu tarafından açıldığı için çekişmeli malın kendisine ait olmadığının ispatının borçlu tarafından yapılması gerekir. Burada takibin durması, ancak mahkeme kararı ile gerçekleşir.
* Malın Üçüncü Kişide Bulunması
İstihkak konusu olan mülkiyeti çekişmeli mal üçüncü kişide ise davanın alacaklı tarafından açılması gerekir. Dava alacaklı tarafından açıldığı için bu defa ispat yükü alacaklıdadır. Takip kendiliğinden durur, ekstra bir işlem yapılması gerekmez.
İSTİHKAK DAVASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR?
İstihkak davası, icra takibinin gerçekleştiği yerdeki icra mahkemesine açılır. Davanın tarafları, mülkiyeti çekişmeli malın borçluda ya da üçüncü kişide olmasına göre değişir.
Mal, borçluda olduğunda; davayı borçlu açar. Dolayısıyla borçlu davacı konumunda, alacaklı ise davalı konumunda olur. Mal üçüncü kişide olduğunda ise davayı alacaklı açar. Dolayısıyla bu defa davacı alacaklı olur. Borçlu ise davalı konumunda yer alır.
İstihkak davasından istenen sonucun alınabilmesi için somut delillerin sunulması ve mahkeme karşısında ikna edici olunması gerekir. Bunlara ek olarak dava ve itiraz sürelerinin çok kısa olması, mağduriyet yaşanmaması için çok dikkatli ve konuya hakim olunmasını gerektirir. Dolayısıyla istihkak davası için profesyonel hukuki desteğin alınması, adeta zorunludur.
Comentarios