Menfi tespit davası, bir hak ya da hukuki ilişkinin var olmadığının tespiti için açılan tespit davasına denir. Diğer bir tanımla davalı tarafından varlığı iddia edilen bir hukuki ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için açılan davaya denir. Menfi tespit davası 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 106.maddesinde tespit davaları içerisinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda tespit davası ikiye ayrılır. Bunlar müspet (olumlu) ve menfi (olumsuz) tespit davalarıdır.
Hukukumuzda tespit davaları hakkında genel bir hüküm bulunmadığı ve özellikle menfi tespit davasının icra takibine etkisini belirlemek için, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), icra hukukunda menfi (olumsuz) tespit davasını ayrıca düzenlemek gereği duymuştur. Menfi tespit, İİK m.72’de hüküm altına alınmıştır. Borçlu icra takibinden önce veya takipten sonra borçlu bulunmadığını ispat etmek için, çeşitli nedenlerle borçlu olmadığını bildirerek menfi tespit açabilir. İcra hukuku kapsamında menfi (olumsuz) tespit davası ile davacı, para alacağının hiç doğmadığını ya da sonradan sona erdiğini iddia ederek bu durumun tespitini talep eder. Ayrıca davacı sözleşmenin hata, hile veya ikrah nedeniyle geçersiz olduğunu da iddia edebilir. Bu dava ile borcun ödeme ile ortadan kalktığının da tespiti istenebilir. Örnek vermek gerekirse;
Borçlu borç senedinin ayırt etme gücü yokluğu, hata, hile veya ikrah (korkutma) nedeniyle geçersiz olduğunu bildirerek, borçlu olmadığının tespiti için menfi tespit açabilir.
Borçlu, borcunu ödemiş olduğunu bildirerek, borçlu olmadığının tespiti için menfi tespit açabilir.
Borçlu kendisinin de alacaklıdan alacaklı olduğunu, bu nedenle alacağı ile borcunu takas ettiğini bildirerek, borçlu olmadığının tespiti için bir menfi tespit açabilir.
Borç senedinin iptali talebi ile açılan dava İİK m.72 anlamında menfi tespit davasıdır.
İpoteğin iptali talebiyle açılan dava İİK m.72 anlamında menfi tespit davasıdır.
Borçlunun alacaklının takip konusu yaptığı senedin sahte olduğunun tespiti için açtığı tespit davası İİK m.72 anlamında menfi tespit davasıdır.
Comentários